Ena Val d´Aran se trape eth santuari de Sta. Maria de Mijaran qu´ei deth segle XII, aciu veneram era imatge dera Mair de Dieu de Mijaran que segontes diden la trapèc ua vaquèra mentres hège a tier compde era vacada.

Mès era legenda que vos vam a condar non ei pas era d´aguesta trobada, se non era de coma s´artenheren es propietats deth Santuari.Mos conde era legenda qu´un viatge, un òme de Vielha, qu´ère hilh de Benós (un petit pòble dera Val), e per aguest motiu ère coneishut coma Binós, auie de passar eth pòrt de Vielha entà anar ta Pont de Suert a hèr un negòci. Ère un viatge long donques eth túnel encara non s´auie construït.

MARINETA.- Sò fòrça preocupada, as de hèr un viatge difícil e ditz mia que li hè mau era cama e aquerò vò díder mau temps.

BINÓS.- Non ei pas eth prumèr viatge que hèsqui aguesta trauèssa. Non patisques pas hemna!En tot pujar eth Pòrt se trapèc damb ua tempèsta de nhèu que l´impedie d´auançar. Er òme se vedec perdut, ja que nheuaue tant que podie.

BINÓS.- Òsca nera! Mia tostemps a arrason. Aguest temps non me deisharà pas continuar. Me calerà trapar un refugi o morirè congelat. Moria quin heired...!Cerquèc un refugi entà sajar de sauvar era vida, e trapec ua tuta, entà sauvà-se d´aquera tempèsta. Un viatge laguens dera tuta, e tot demorant qu´eth mau temps se despassèse, er òme entenec un tapatge ath hons. Acostumats es uelhs ara escuritat vedec esgarrifat, que laguens dera tuta i auie un os damb cara de hame

.BINÓS.- Mair de Dieu, sò perdut! Qué vau a hèr ara?Er òme vedec que non auie pas guaires possibilitats entà sauvar era vida, donques auie per un costat era fòrta tempèsta de nhèu que harie que moriguesse se gessie, e per aute er os laguens dera tuta le hège perilhar era vida se se quedaue.
Era unica alternatiua ère recórrer ara Vèrge de Mijaran, e atau ac hec damb devocion.

BINÓS.- Mair de Dieu de Mijaran, senhora des aranesi, ajudatz-me a gésser d´aguest mau pas. Vos prometi que s´er os non m´ataque pas e sauvi era vida, balharè ath vòste Santuari era extensión de tèrra qu´un dalhaire pogue dalhar en un dia. Conden qu´er òme passèc eth ser laguens dera tuta damb er os, sense qu´ aguest l´ataquèsse. A londeman gessec eth solei e era nhèu comencèc a des.hèsse, atau qu´a miei maitin ja podec començar eth retorn tath sòn pòble. Era Vèrge de Mijaran l´auie sauvat!

MARINETA.- Fin finau as tornat! Guaire m´as hèt a patir! . Damb era nheuada qu´a queigut e tu solet per aguesti mons de Dieu...

BINÓS.- Hemna t´è d´explicar ce que m´a passat.

Binós expliquèc ara sua família tot eth relat deth perilhós viatge.Quan arribèc eth temps de dalhar es prats, un dia se presentèc un òme, que tustant ena pòrta de casa sua, li diguec:

DALHAIRE.- A on son es prats qu´è de dalhar?Er òme quedèc sorprés, pr´amor qu´arrés auie avisat ad aqueth desconegut dalhaire. Coma s´auie assabentat dera promesa que hec laguens dera tuta?

BINÓS.- Vietz que vos les vau a ensenhar.E atau,e sense preguntar arren mès, er òme acompanhèc eth dalhaire en prat qu´auie de dalhar, rebrembant era promesa qu´auie hèt de dar ath Santuari tota era tèrra qu´ un òme siguesse capaç de dalhar en un dia.
Eth dalhaire se metec a trabalhar, dalhèc tot eth dia, e en arribar eth ser tornèc tà casa de Binós.

DALHAIRE.- Jo j´a è hèt era mia faena, ara ja pòs complir era tua promesa.Dit aquerò se n´anèc. Binós anèc a trapar ath Prior deth Santuari, entà didé-li que podie préner possession dera tèrra dalhada.

BINÓS.- Prior, vengui a dà-vos, atau coma auia prometut ara Mair de Dieu de Mijaran, era tèrra qu´a dalhat aué un dalhaire.Anèren a veir eth parçan e constatèren qu´auie dalhat un prat de vint jornaus, qu´abituaument costaue uns vint dies de faena podé-lo dalhar.

PRIOR.- Nòste Sénher beneït! Aquiu veigui era man dera mia senhora era Vèrge, que vò qu´aguesta tèrra sigue entàs sòns religiosi.

BINÓS.- Donques qu´ atau sigue! Pera donacion deth milhor prat qu´ administrèc eth monastèri, era casa Binós obtinguec eth pruvilège d´èster era prumèra d´anar a pregar era imatge e hèr era ofrena de flors pendent era solemne missa deth dia 8 de seteme. Dia en que se hestejaue ena Val ara Mair de Dieu de Mijaran.