Lliçó
2:
FORMULACIÓ DE COMPOSTOS ORGÀNICS
|
- CARACTERÍSTIQUES GENERALS
Fórmula molecularCn H2n+2 O
o
CnH2n+1 OH
(per un alcohol saturat amb un sol grup -OH)Grup funcional
Denominació com a radical
-OH
hidroxi
Arreln=1 ........met-
n=2 ........ et-
n=3 ......prop-
n=4 ........ but-
n=5 ......pent-
... Terminació genèrica -ol (-nol)
Els alcohols es poden considerar com a derivats dels hidrocarburs per substitució d'un hidrogen (o més) per un grup hidroxil -OH (o més).
Els dos substituents (-H i -OH) són monovalents; per això cada hidroxil substitueix un hidrogen. Així la fórmula molecular d'un alcohol saturat amb un sol grup OH és Cn H2n+2 O o CnH2n+1 OH.
Segons el C al qual estigui unit el grup hidroxil, els alcohols poden ser primaris, secundaris o terciaris.
alcohol primari
alcohol secundari
alcohol terciari
NOMENCLATURA
Els alcohols s'anomenen afegint la terminació -OL (-NOL) al nom del corresponent hidrocarbur.
Nom/
Fórmula
molecularFórmula semidesenvolupada
Diagrama lineal model molecularmetanol
CH4O
CH3OHetanol
C2H6O
![]()
ciclohexanol
C6H12O
Si cal s'ha d'indicar amb un localitzador la posició del grup hidroxil.
Nom/
Fórmula molecular
Fórmula semidesenvolupada
Diagrama lineal model molecular1-propanol
C3H8O
2-propanol
C3H8O
![]()
1,2-ciclohexanodiol
C6H12O2
![]()
- Els polialcohols són alcohols amb més d'un grup hidroxil.
El nombre de grups hidroxil s'indica amb els prefixos DI-, TRI-, TETRA-, etc. abans de la terminació genèrica (-OL) i la seva posició, si cal, amb els corresponents localitzadors.
Nom/
Fórmula molecular
Fórmula semidesenvolupada
Diagrama lineal model molecular1,2-etanodiol
(etilenglicol)
C2H6O2
![]()
1,3-propanodiol
C3H8O2
![]()
1,2,3-propanotriol
(glicerina)
C3H8O3
![]()
- FENOLS
Són alcohols derivats del benzè per substitució d'un o més hidrògens per grups hidroxil.
Nom/
Fórmula molecular
Fórmula semidesenvolupada
Diagrama lineal model molecularfenol
C6H6O
![]()
1,2,3-benzenotriol
C6H6O3
![]()
2,4-dicloro-3,5-dimetilfenol
C8H8OCl2
![]()